Rüyaları Araştırma Bürosu
İlk şube Sürrealist Araştırmalar Bürosu adıyla (Bureau de recherches surréalistes) 11 Ekim 1924’te Paris’te Grenelle Sokak No:15 Berulle Hotel’inde (15 rue de Grenelle, à l’hôtel de Berulle, Paris) ikinci şube ise 91 yıl sonra 11 Ekim 2015 tarihinde internet üzerinde solucanfanzin/ruyaburosu adresinde ve Kadıköy menşeili olarak İstanbul’da (“Gerçeküstücülerin düzenlediği bir haritaya baka dünyanın iki başkentinden biri olan (öbürü Paris) İstanbul!“*) açılmıştır. Büro, kurucularından Andre Bréton’a göre “bu büro, zihnin bilinçdışının kaydedilmeye elverişli olan çeşitli formlarına dair bağlantılarını, uygun bütün araçlarla derlemeye çalışır”**. Bugün, ikinci şube olarak, bilindışının bireysel oluşunu göz önünde bulundurarak 91 yıl öncesine göre gelişmiş (en azından kullanımı kolaylaşmış ve yaygınlaşmış) araçlarla ( ses kaydı, görüntü kaydı, dijital yayın, internet aracılığıyla) rüyaları derlemeye çabalıyoruz.
*
(ÇAĞLAR, Ece Ayhan, Çanakkaleli Melahata İki El Mektup ya da Özel Bir Fuhul Tarihi. Korsan Yayın, 1991. (00399 kopyadan tıpkıbasım SOLuCANFANZ.in, Nisan, 2012.) sf 44.)
(ÇAĞLAR, Ece Ayhan, Şiirin Bir Altın Çağı. Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, Nisan, 1993, sf 171.)
“Ben ‘Gerçeküstücü’ olmadım hiç, ama size ‘Fransız Gerçeküstücüler’in keten astarlı bir haritasından söz açacağım. O haritada iki kent gösterilmiştir yalnızca; biri Paris, öteki İstanbul… Bunun bir anlamı olmalıdır değil mi?”
(ÇAĞLAR, Ece Ayhan, Dipyazılar. Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, Ocak, 1996, sf 16.)
(ÇAĞLAR, Ece Ayhan, Yalnız Kardeşçe. Evrim Sanat Galerisi Yayınları, İstanbul, Haziran, 1984, sf 16.)
“Sürrealist hayali dünya haritası üzerinde, Le Monde au temps des Surréalistes (1929), Pasifik Okyanusu dünyanın merkezinde, bir kıta boyutunda Yeni Gine’yle çevrili olduğu gibi Paskalya adası, Rusya, Çin ve Meksika’yla çevrilidir. Amerika Birleşik Devletleri tamamen yok olmuş, Batı Avrupa, Paris’e, İrlanda’ya, Almanya ve Avusturya-Macaristan’a indirgenmiş ve Asya kara kütlesinin bitiminde ufacık bir burun olarak resmedilmiştir. Bilinen topografyanın grafik olarak bu alt üst edilişi, Batı düşüncesinin sürrealistler tarafından reddini doğrular, batılı olmayan düşünce tarzları yararına olması sebebiyle irrasyonel olanla ve devrimle bağdaştırılır. Şaşkınlığın (tedirginliğin), yönünü şaşırmanın (ya da daha çok Batılılaşmamanın) oldukça gerçek bir örneği, bilinenin (ülkelerin) reddi ve incelemesi çift hareketine dayanan etkinin stratejisi söz konusudur. Sürrealist çevrenin haritacılığı her şeyden önce bilinçdışı ( « asıl, ilk, ilkel » denilen düşünceyle özdeşleşen), sosyal devrim (Bolşevik Rusya’dan gelen),sanatsal ifade ( Yunan heykelinin estetik modelinden kayalara oyulmuş resmin ya da Okyanusyalı maskesinin estetik modeline kaymasıyla ) alanlarında araştırılıyor, keşfediliyor gibidir. Şu da unutulmamalıdır ki 1920’li ve 30’lu yıllar boyunca, sürreelin sınırları oynaktır (çalkantılıdır).”
(ADAMOWICZ, Elza, Ceci n’est pas un tableau: les écrits surréalistes sur l’art, L’Âge d’Homme, Lausanne, 2004, p. 113-114)
(“Monde surréalist”, Magazine Litteraire, 60 ans de surréalisme, no 213, décembre 1984, p. 48-49.)
(“Fig. 6: Le Monde au temps des surréalistes” , Variétés, numéro hors serie, Belgique, 1929. )
**
“ce bureau s’emploie à recueillir par tous les moyens appropriés les communications relatives aux diverses formes qu’est susceptible de prendre l’activité inconsciente de l’esprit.”
(BRETON, André, œuvres complètes, tome 1 : chronologie, Édition de Marguerite Bonnet avec la collaboration de Philippe Bernier, Étienne-Alain Hubert et José Pierre, Collection Bibliothèque de la Pléiade (n° 346), Gallimard, Paris, 1988, p. 481 et 1451.)
Rüya Kategorileri
Rüya Araştırmaları Bürosu, rüya kayıtlarını Artemidorus Daldianus (Ἀρτεμίδωρος ὁ Δαλδιανός) ya da Ephesius olarak ta anılagelen 2. yüzyılda yaşamış profesyonel kahinin rüya yorumlarına ilişkin 5 ciltlik Oneirocritica (Oneirokritikon) (İngilizce: The Interpretation of Dreams, Türkçe: Rüyaların Yorumu) eserinin 4. kitabının önsözünde* özetlediği ve daha sonra 4. yüzyılda yaşamış Romalı filolog ve neoplatonist filozof Ambrosius Theodosius Macrobius tarafından Commentariorum in Somnium Scipionis (İngilizce: Commentary on the Dream of Scipio Türkçe: Scipio’nun Rüyası Üzerine Yorumlar) eserinde ortaya konan beş türden oluşan bir şemaya** dayandırarak tasnif etmektedir.
Muamma (Enigmatik rüya); yunancada oneiros, latincede somnium;
Görü, yunancada horama, latincede visio;
Kehanet, yunancada chrematismos, Latincede oraculum;
Kabus, yunancada enypnion, Latincede insomnium;
Hayali, Yunancada phantasma – Cicero’nun, fırsat buldukça “visum” diye adlandırdığı…
*
A dream that has no meaning (άσημαντον) and predicts nothing (οΰδενός προαγορευτικόν), one that is active only while one sleeps and that has arisen from an irrational desire, an extraordinary fear, or from a surfeit or lack of food is called an enhypnion (ένύπνιον). But a dream that operates after sleep and that comes true (άποβάλλοντος) either for good or bad is called an oneiros (όνειρος)
(The Interpretation of Dreams. Translated by Robert J. White. Noyes Classical Studies. Park Ridge, New Jersey: Noyes Press, 1975.)
(Artemidorus. Artemidori Daldiani, Onirocriticon Libri V. Edited by Roger A. Pack. Leipzig: B. G. Teubner, 1963)
**
aut enim est ονειρος secundum Graecos quod Latini somnium uocant, aut est ‘οραμα quod uisio recte appellatur, aut est χρεματισμος quod oraculum nuncupatur, aut est ενπνιον quod insomnium dicitur, aut est φαντασμα quod Cicero quotiens opus hoc nomine fuit uisum uocauit.
(Ambrosius Theodosius Macrobius. Commentariorum in Somnium Scipionis. Sectio III. Edited by Franciscus Eyssenhardt.)
[T]here is the enigmatic dream, in Greek oneiros, in Latin somnium; second, there is the prophetic vision, in Greek horama, in Latin visio; third, there is the oracular dream, in Greek chrematismos, in Latin oraculum; fourth, there is the nightmare, in Greek enypnion, in Latin insomnium; and last, the apparition, in Greek phantasma, which Cicero, when he has the occasion to use the word, calls visum.
(Macrobius. Commentary on the Dream of Scipio. 3.2. Translated by William Harris Stahl. Records of Civilization, Sources and Studies 48. New York: Columbia University Press, 1952.)
